นิทานพื้นบ้านอิสาน เรื่องมนุษย์บ่มีคุณ เรื่องโดย นายแถว เนื่องวรรณะ

มีสร่างอยู่อันนึงอยู่กางป่า สร่างเลิก เป็นหลุมลงไป เลิกลงๆไปพุ่น มีสัตว์ตกลงไป่ในหั่นอยู่สามอย่าง นึง งูเหลือม สอง ลิง สาม เสือ สี่ คน  สี่อย่าง ตกลงไปในบ่อน่ำหนั่น เฮ็ดจั่งใด๋กะขึ่นบ่ได้ บาดหนี่ กะมีท้าวกำพร่าพูนึง เป็นคนยากจน ย่างกะซัดกะเซมาหิวน่ำ เลยเห็นสร่าง “บ๊า สร่างหนี่คือสิมีน่ำเนาะ” ท้าวกำพร่าวา กะเลยหาเครือเถามัดกระบอกไม่ไผ่ลงไปตักเอาน่ำ คึดว่ามันมีน่ำ คอยๆย่อนไม่ไผ่ลงไป ปั๊บหนิ ลิงไวก่อหมู่ เห็นเชือกกะใต่ไล่ขึ่นมา มากะว่า เห็นคนดึงขึ่นมา เลยคำนับ ขอบคุณคนหลาย ลิงเลยว่า “มื่อใด๋ว่าง ให่เจ้าไปเยี่ยมข่อยเด้อ ข่อยอยู่ทางภูเขานั่น “  พอหย่อนลงไปอีก เสือติดขึ้นมาบาดหนิ เสือติดขึ้นมากะบอก “ให่ไปเยี่ยมเด้อ ข่อยอยู่ในถ่ำหม่องนั่น” เสือวา บาดหนิหย่อนลงไปเทือสาม งูขึ่นมาก่อนงูไวกว่าคนกะติดขึ่นมา คนบ่ทันขึ่นมา ขึ้นมาแล้วกะบอกให่คนไปหย่ามคือกั่น บาดทีสี่ คนติดขึ่นมา คนขึ่นมาเด้บาดหนิมาด่าซ้ำ ป้าดโท กูเป็นคนแท้ๆ มึงยังบ่เอากูขึ้นมาก่อนอยู่ คนที่ขึ้นมาด่าท้าวกำพร้า เพราะว่าคนบ่เร็ว แล้วกะย่านสัตว์ต่างๆ แล้วกะหาว่าท้าวกำพร้าเอาสัตว์อื่นขึ้นมาก่อน “คนคือกันเป็นหยังบ่เอาขึ่นมาก่อน” คนว่า “โตเอาเฮาขึ่นมากะดีแล่วล่ะ อีกสองสามมื่อไปเยี่ยมเฮาแหน่เด้อ เฮาอยู่บ้านนั่นๆ” คนว่า พอสองสามมือหนี่ท้าวกำพร้าไปเยี่ยมเสือก่อน เสือกะเอาเงินเอาทองไห่ ไห่หาบเมือเฮือน บาดนี่กะไปเยี่ยมงู งูกะนอนเฝ่าใหเงินใหคำอยู่กะเอาใหเงินใหคำมาไห่หลายให บาดหนิไปเยี่ยมลิง ลิงกะไห่เงินทองมาไห่ ไปหามาไห่ตอบแทนบุญคุณคน บาดนี่ไปเยี่ยมคน แต่ว่าตอนนี่ได้เปลี่ยนแปลงเป็นคนมีแล่ว แล่วคนที่เคยตกสร่างเห็นกะเลยวา “ป๊าด บาดตอนนั่นซ่อยเฮาขึ่นมาคือมอซอแถะ บาดมาเยี่ยมเฮาคือมีทองมีหยังหลายอย่างแถะ เสื่อผ่ากะนุงดีแถะ” ท้าวกำพร่ากะเลยเว่าความเป็นไปให่คนฟังว่ามีคนเอาให่ บาดนี่คนที่เคยตกสร่างกะอยากได่เลยคึด “เฮ็ดจั่งใด๋น้อ กูสิเอาเงินเอาทองบักอั่นนี่ได้” คึดหาวิธีการ เลยบอกท้าวกำพร่าว่า “เฮาคึดฮอดหม่องเฮาเคยไปตก ไห่พาไปหย่าม” ท้าวกำพร่าเป็นคนซื่อเลยพาไปเบิ่ง พอฮอด คนที่เคยตกเลยผลักท้าวกำพร้าลงไปในสร่างแล้วกะกลับมาครองเฮือนซานของท้าวกำพร่า แต่ว่าท้าวกำพร่าที่ถืกผลักลงไปกะบ่ตาย คนดีเทวดาเลยมาฮับเอาไว้ แล่วเอาขึ่นมาส่ง  เลยกลับมาบ้าน “โท้ มึงมาเอาเฮือนกูหนิ” ท้าวกำพร่าเห็นคนมาอยู่เฮือนเจ้าของ บาดนี่คนพูที่มาเอาเฮอืนของท้าวกำพร่าเห็นว่าท้าวกำพร่ามากะเลยหอบเงินหอบทองแล่นหนี เพราะว่าย่านท้าวกำพร่าตี แต่ท้าวกำพร่าบ่เคยคิดสิตีเพราะว่าเป็นคนดี พอแล่นหนีไปกะเลยตำสะดุดไม้เสียบท้องกะเลยตาย แล้วกะจบ